Thương mại điện tử đang tăng trưởng mạnh
Theo Sách trắng Thương mại điện tử 2021 do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) phát hành, thị trường thương mại điện tử Việt Nam được ghi nhận có tốc độ tăng trưởng 18% trong năm 2020, nhanh nhất khu vực Đông Nam Á và dự báo tốc độ tăng trưởng còn tiếp tục và sẽ vượt xa mốc 11,8 tỷ USD. Đặc biệt thời kỳ hậu Covid-19, thương mại điện tử sẽ tiếp tục bùng nổ, tạo ra những xu hướng tiêu dùng mới... Các nền tảng thương mại điện tử lớn đang mở rộng các dịch vụ trực tuyến. Chỉ cần vào ứng dụng Sendo, Lazada, Tiki, Bách hóa Xanh, Saigon Co.op... người tiêu dùng sẽ dễ dàng chọn thực phẩm theo từng nhóm như: thịt, hải sản, rau củ, trái cây và thanh toán qua thẻ. Sản phẩm tươi sống, có đầy đủ thông tin về nguồn gốc xuất xứ, nhiều ưu đãi khuyến mãi, rất tiện lợi và an toàn.
Theo Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam trong những năm qua liên tục ghi nhận mức tăng trưởng mạnh cả về số lượng người tiêu dùng mua sắm trực tuyến và giá trị mua sắm. Điều này được thể hiện rõ trong khi nhiều ngành kinh tế khác gặp khó khăn, chật vật xoay sở do chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19, thì thương mại điện tử lại có những điểm sáng và tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng doanh thu ấn tượng. Trong khoảng thời gian chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thói quen tiêu dùng và mua sắm của người dân đã thay đổi (chuyển từ mua hàng trực tiếp sang mua hàng trực tuyến). Tính từ khi bắt đầu đại dịch đến nửa đầu năm 2021, Việt Nam đã có thêm 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới với 55% trong số họ đến từ các khu vực không phải thành phố lớn. 99% người tiêu dùng kỹ thuật số Việt Nam có ý định tiếp tục sử dụng các dịch vụ trực tuyến trong tương lai cho thấy mức độ gắn bó rất cao với các dịch vụ, sản phẩm thuật kỹ số của người dùng Việt Nam.
Chuyển đổi số là cơ hội để vượt qua khó khăn
Chia sẻ về thực trạng của thị trường thương mại điện tử, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng nhận định, mặc dù thị trường thương mại điện tử đang phát triển khá nhanh và ấn tượng nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế như: quy mô phát triển thương mại điện tử giữa các địa phương chưa đồng đều; việc sử dụng tiền mặt trong các giao dịch thương mại điện tử vẫn còn khá phổ biến; sự cạnh tranh không cân sức giữa các sàn thương mại điện tử trong nước với sàn thương mại điện tử nước ngoài; niềm tin của người tiêu dùng với các giao dịch trực tuyến chưa cao. Bên cạnh đó, thách thức về hoạt động giao nhận, an toàn, an ninh mạng và bảo mật cá nhân trong các giao dịch thương mại điện tử cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp. Những khó khăn này đòi hỏi sự đồng hành của các cơ quản lý, nhà khoa học, để cùng tìm giải pháp phát triển cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp đang trong quá trình chuyển đổi.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận một số vấn đề chính như: chia sẻ các chính sách của nhà nước về đẩy mạnh chuyển đổi số, thanh toán số; thúc đẩy chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và nền kinh tế; hỗ trợ kết nối nhu cầu sử dụng sản phẩm dịch vụ, giải pháp về thương mại điện tử, giải pháp về chuyển đổi số, thanh toán số; chia sẻ kinh nghiệm thành công của doanh nghiệp lĩnh vực thương mại điện tử và thương mại hóa sản phẩm, dịch vụ thương mại điện tử... Giám đốc phát triển Đối tác kinh doanh của Lazada Việt Nam ông Nguyễn Huy Hoàng chia sẻ, trước bối cảnh hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức do chưa được trang bị kiến thức và tư duy kinh doanh trên nền tảng số; khả năng tiếp cận khách hàng trong bối cảnh người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu do đại dịch; bài toán đầu tư về chi phí vận hành... Nếu làm tốt các vấn đề này, các doanh nghiệp có thể dễ dàng thích ứng với sự phát triển của xã hội cũng như đáp ứng các nhu cầu của người tiêu dùng.
Giám đốc kinh doanh chiến lược Teko Việt Nam - ông Ôn Như Bình cho rằng, nhiều doanh nghiệp truyền thống của Việt Nam vẫn đang đặt vấn đề lợi nhuận lên hàng đầu trong quá trình chuyển đổi số, mặc dù chưa có nền tảng ổn định để tạo ra lợi nhuận. Trong khi đó, việc mở rộng kênh bán, kênh chăm sóc khách hàng, tích hợp tối ưu các công nghệ mới như dữ liệu, bảo mật khách hàng, phương thức điều hành, quy trình làm việc, văn hóa doanh nghiệp… lại đòi hỏi sự đầu tư về tài chính và giải pháp từ doanh nghiệp khiến họ dễ nản và bỏ cuộc.
Theo ông Nguyễn Đắc Việt Dũng - Chủ tịch Hội đồng quản trị của Công ty Cổ phần Sendo, trong bối cảnh dịch Covid-19, người dân và các doanh nghiệp đều đã có sự thay đổi nhận thức trên nhiều phương diện của chuyển đổi số. Do vậy, cũng cần thúc đẩy, tạo làn sóng tích cực cho thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam nhất là định hướng phát triển nền tảng thanh toán không tiền mặt dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Có thể thấy, chuyển đổi số thực sự là một vấn đề "sống còn" trong quá trình phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp. Chuyển đổi số sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ (loại hình doanh nghiệp phổ biến ở Việt Nam) tìm kiếm một mô hình kinh doanh linh hoạt hơn, vừa tiết giảm chi phí, vừa tối ưu nguồn lực để vượt qua khó khăn - như phát biểu của Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân tại Hội thảo.
